Z okazji Światowego Dnia Kobiet przypominamy sylwetki pań, które pokonując społeczne i kulturowe bariery, wniosły niepodważalny wkład w rozwój medycyny. Mimo wielu ograniczeń i niejednokrotnie braku formalnego dostępu do edukacji, przełamały stereotypy prowadząc pionierskie badania i dokonując przełomowych odkryć.
Przedstawimy sylwetki kobiet naukowców, które na stałe zakodowały się w świadomości społecznej wnosząc trwałe zmiany w świecie nauki.
Virginia Apgar (1909-1974)
Amerykańska położnik i anestezjolog; twórca skali Apgar wykorzystywanej do szybkiej oceny stanu zdrowia noworodków.
Françoise Barré-Sinoussi (ur. 1947)
Francuska wirusolog; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (2008) za odkrycie wirusa zespołu nabytego braku odporności, zwanego wirusem HIV.
Elizabeth Blackwell (1821-1910)
Pierwsza kobieta, która ukończyła szkołę medyczną i otrzymała dyplom lekarza w Stanach Zjednoczonych (w 1849 roku), feministka, walcząca o prawa kobiet i zniesienie niewolnictwa.
May Britt-Moser (ur. 1963)
Norweska neurofizjolog i neurolog, która otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (2014) za udział w odkryciu „komórek, które tworzą system pozycjonowania w mózgu", co pomogło naukowcom zrozumieć deficytów przestrzennych związanych z chorobą Alzheimera.
Rita Colwell (ur. 1934)
Amerykańska mikrobiolog; studiowała rozprzestrzenianie globalnych chorób zakaźnych, szczególnie cholery, za pośrednictwem źródeł wody; przyczyniła się do opracowania metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się cholery.
Gerty Cori (1896-1957)
Czesko-amerykańska biochemik; pierwsza kobieta, która otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1947) za odkrycie mechanizmu konwersji katalitycznej glikogenu, co jest bardzo istotne w rozwoju metod leczenia cukrzycy.
Dorothy Crowfoot-Hodgkin (1910-1994)
Brytyjska biochemik; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii (1964) za wyznaczenie struktury penicyliny i witaminy B12.
Gertrude B. Elion (1918-1999)
Brytyjska biofizyk i specjalistka w dziedzinie krystalografii promieniami X, współodkrywczyni podwójnej helisy DNA i pionierka wykorzystania dyfrakcji rentgenowskiej.
Beatrice H. Hahn (ur. 1955)
Amerykańska wirusolog; odkryła pochodzenie ludzkiego wirusa upośledzenia odporności typu 1 i 2 (HIV-1 i HIV-2) oraz pasożyta malarii Plasmodium falciparum.
Irène Joliot-Curie (1897-1956)
Francuska chemik jądrowa; Córka naukowców Marii Skłodowskiej-Curie i Pierre Curie; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii (1935) za syntezę nowych, sztucznych pierwiastków promieniotwórczych.
Rita Levi-Montalcini (1909-2012)
Włoska neurolog i embriolog; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1986); odkryła tzw. czynnik wzrostu nerwu (NGF), pobudzający wzrost komórek nerwowych, które to badania wpływają min. na poszukiwane sposobów leczenia Choroby Alzheimera, bezpłodności i raka.
Barbara McClintock (1902-1992)
Amerykańska cytogenetyk; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1983) za „odkrycie ruchomych elementów genetycznych"; odkryła mechanizm przeniesienia genetycznego.
Florence Nightingale (1820-1910)
Angielska pielęgniarka i reformator społeczny; uznawana za twórcę nowoczesnego pielęgniarstwa; reformatorka procedur szpitalnych procedur sanitarnych; założyła pierwszą, świecką szkołę pielęgniarską w świecie.
Christiane Nüsslein-Volhard (ur. 1942)
Niemiecka biolog, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1995) za odkrycie mechanizmu rozwoju organizmów wielokomórkowych z pojedynczych komórek w trakcie embriogenezy.
Janet Rowley (1925-2013)
Amerykańska genetyk; „Matka współczesnej genetyki raka"; odkryła, że translokacja chromosomów była przyczyną białaczki i innych rodzajów nowotworów.
Maria Siemionow (ur. 1950)
Polska chirurg i transplantolog; wykonała pierwszy na świecie niemal całkowity przeszczep twarzy (80 proc.); ona wniosła znaczący wkład w rozwój mikrochirurgii i medycyny transplantacyjnej.
Maria Skłodowska-Curie (1867-1934)
Polska fizyk i chemik, jedyna kobieta, która dwukrotnie zdobyła Nagrodę Nobla (w dziedzinie fizyki - 1903, w dziedzinie chemii - 1911); odkryła rad i polon.
Youyou Tu (ur. 1930)
Chińska naukowiec, specjalistka w zakresie chemii farmaceutycznej; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (2015); jej najbardziej znanymi osiągnięciami są artemizyna i dihydroartemizyna, dwa leki przeciwko malarii.
Rosalyn Yalow (1921-2011)
Amerykańska fizyk; otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (1977) za rozwinięcie techniki radioimmunologicznej (RIA) służącej do pomiaru substancji biologicznie czynnych (insulina, hormony, witaminy, enzymy, wirusów, itp.).
Fot. Nobelprize.org, Wikimedia Commons
