Termin "Movember" powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich wyrazów: moustache – wąsy oraz november – listopad, który uznawany jest za międzynarodowy miesiąc walki z męskim rakiem. Przed rakiem jąder i prostaty nie da się ustrzec. Oba nowotwory cechują się jednak dość dobrymi rokowaniami. W przypadku tego pierwszego leczenie daje dobry wynik w ponad 95 proc., a drugiego – nawet ponad 98 proc. Tak dobre rezultaty można osiągnąć tylko pod warunkiem wczesnego rozpoznania guza. Akcję profilaktyki nowotworów męskich aktywnie wspierają władze uczelni.
Rozmowa z dr. Adamem Ostrowskim, urologiem, asystentem Katedry Urologii i Andrologii Collegium Medicum UMK.
Agnieszka Milik - „Bieg dla jaj” – wyjdziemy od kluczowego pytania – Co motywuje Pana do udziału w biegu i czemu służy idea biegu?
Dr Adam Ostrowski - Sport i zbilansowana dieta to jedna z najlepszych dróg do bycia zdrowym i uniknięcia nowotworów. Kluczem jest jednak regularność. Dokładnie tak samo jak z badaniami profilaktycznymi. 5 listopada w Myślęcinku odbędzie się bieg na dystansie 5 km oraz marszobieg na 2,5 km promujący profilaktykę i leczenie męskich nowotworów. Wydarzenie jest częścią akcji profilaktycznej mającej na celu budowanie szerszej świadomości w temacie badań wśród mężczyzn.
- Tym samym zmierzamy w kierunku miesiąca listopada i związanej z nim akcji MOVEMBER. Jak wiadomo z przestrzeni internetowej, termin powstał z połączenia dwóch wyrazów moustache – wąsy oraz november – listopad. Co wynika z połączenia tych skojarzeń?
- Movember, czyli listopadowa akcja zapuszczania wąsów, niesie ze sobą cel znacznie głębszy niż jedynie wizualna zmiana. Połączenie tych skojarzeń – moustache i november ma na celu przyciągnięcie uwagi do tematów zdrowotnych, które często są marginalizowane wśród mężczyzn. Wąsy stają się symbolem, który przypomina o konieczności dbania o zdrowie i wykonywania profilaktycznych badań. Dzisiaj potrafimy wyleczyć całkowicie męskie nowotwory, ale warunkiem jest wczesna interwencja, zanim pojawią się jeszcze pierwsze objawy kliniczne. Do tego potrzebujemy jednak bezwzględnie wysokiej świadomości wśród panów.
- Profilaktyka nowotworowa raka jąder oraz raka prostaty – o tym jest kampania MOVEMBER, zatem jak możemy zapobiegać tym nowotworom?
- Rak jądra cechuje bardzo dobre rokowanie, ale tylko we wczesnych stadiach. Wciąż jeszcze zdarza się, że chory mężczyzna nie przyznaje się do obecności guza lub go bagatelizuje, a w raku jądra każdy miesiąc, jak nie tydzień, ma znaczenie. W świadomości społecznej wciąż pokutuje mit o silnym, odpornym na choroby mężczyźnie. W związku z tym, panowie rzadko zgłaszają się do lekarza, jeżeli zmiana w jądrze jeszcze nie boli. A boleć nie będzie szybko. Rak to przecież nasze własne tkanki, które wymykają się spod kontroli. Czemu miałby boleć na wczesnym etapie? Bolą dopiero późno, gdy rozpocznie się np. naciek na sąsiednie struktury lub przerzuty. Natomiast wystarczyłoby mieć podstawową wiedzę o samobadaniu jąder.
Nie inaczej jest z rakiem gruczołu krokowego. Ten rośnie najczęściej powoli. Wszystko co trzeba zrobić, to pokazać się raz w roku u urologa. Najczęściej wystarczy zacząć profilaktyczne wizyty od 50 roku życia. Jeżeli występowały u nas w rodzinie nowotwory gruczołu krokowego, piersi, jajnika lub liczne inne najlepiej pokazać się wcześniej, nawet w wieku lat 40.
Chociaż klasycznie z akcją Movember kojarzymy raka gruczołu krokowego i jąder, to osobiście chciałbym też zwiększyć świadomość raka pęcherza moczowego. To nowotwór występujący również u kobiet. Przede wszystkim występuje u osób palących w przeszłości papierosy i przez to jest kilkukrotnie częstszy u mężczyzn. Jest szczególnie niebezpieczny, bo potrafi rozwijać się niezwykle szybko. Pierwszym objawem jest krwiomocz, czyli krew widoczna gołym okiem w moczu. Nigdy nie można takiego objawu zignorować.
- W przypadku gdy okaże się, że doszło do nowotworu, w jakim kierunku zmierzamy i jakie działania należy podjąć, celem ratowania zdrowia?
- Niezbędna będzie wizyta u urologa! Każdy z tych nowotworów jest do opanowania na wczesnym etapie. Urolog poprowadzi po niezbędnej diagnostyce obrazowej oraz zaplanuje leczenie operacyjne. W przypadku raka jądra zabieg odbywa się z niewielkiego cięcia nad pachwiną, które szybko się goi. Rak gruczołu krokowego najczęściej związany jest z usunięciem narządu. Dzięki zastosowaniu robota chirurgicznego DaVinci operacja ta obecnie jest bardzo dobrze znoszona przez pacjentów, a powrót do sprawności i zdrowia jest dużo szybszy niż w technikach laparoskopowych czy otwartych. Raka pęcherza moczowego obecnie operujemy z użyciem technik endoskopowych z zaoszczędzeniem pęcherza, a w przypadkach bardziej zaawansowanych, przez usunięcie pęcherza również z użyciem robota chirurgicznego.
- Sumując naszą rozmowę – czy kampania Movember w Pana odczuciu przynosi rezultaty i tym samym, czy mężczyźni są bardziej skłonni do refleksji nad własnym zdrowiem.
- Sądzę, że z każdą taką akcją świadomość mężczyzn rośnie. Obserwuję z każdym rokiem więcej wizyt profilaktycznych. Musimy jednak poświęcać dużo uwagi na dalszą edukację, gdyż nadal odsetek pacjentów zgłaszających się w późnym stadium choroby jest znacznie większy niż w krajach zachodnich.
Dziękuję i ze swojej strony zapraszam na Pana wykład na temat raka jąder i prostaty, w trakcie którego uściśli Pan współczesną wiedzę.
20 listopada o godz. 17:00 w budynku Biblioteki Medycznej Collegium Medicum UMK odbędzie się wykład popularnonaukowy nt. raka gruczołu krokowego, jąder i pęcherza moczowego.
